မင်္ဂလာပါ ကျောင်းသားတို့ရေ။ ဒီနေ့ ဆရာတို့က ပေးထားတဲ့ ဥပမာစာကြောင်း (例文 – Reibun) တွေကို အခြေခံပြီး အရေးကြီးတဲ့ Grammar အချက်တွေကို တစ်ခုချင်းစီ လေ့လာသွားကြမယ်။
例文 (Reibun – လဲဘွန်း) ဆိုတာက ဥပမာစာကြောင်းတွေကို ခေါ်တာပါ။ သင်ခန်းစာမှာ သင်ခဲ့တဲ့ သဒ္ဒါစည်းမျဉ်းတွေကို ဒီစာကြောင်းတွေထဲမှာ ဘယ်လိုသုံးရမလဲဆိုတာ ပြန်လေ့ကျင့်တဲ့ သဘောပါပဲ။
ကဲ… စလိုက်ကြရအောင်။
ပထမဆုံး ဥပမာကို ကြည့်ရအောင်။
Reibun: あなたは マイク・ミラーさんですか。 (Anata wa Maiku Miraa-san desu ka?) အဖြေ: はい、わたしは マイク・ミラーです。(Hai, watashi wa Maiku Miraa desu.)
ဒီစာကြောင်းကနေ အချက် (၃) ချက်ကို မှတ်ထားရမယ်။
〜さん (san): သူတစ်ပါးရဲ့ နာမည်ကို ခေါ်တဲ့အခါ၊ မေးတဲ့အခါမှာ ယဉ်ကျေးမှုအရ 「さん」 ကို အမြဲတမ်း နောက်က ထည့်ပေးရပါတယ်။ ဒါက “Mr./Ms./Mrs.” လိုမျိုး ယေဘုယျသုံးတဲ့ ယဉ်ကျေးတဲ့ အသုံးအနှုန်းပါ။
မိမိကိုယ်ကို ပြောဆိုခြင်း: ကိုယ့်နာမည်ကိုယ်ပြန်ပြောတဲ့အခါမှာတော့ 「さん」 ကို လုံးဝ မထည့်ရပါဘူး။ ထည့်ပြောရင် ကိုယ့်ကိုယ်ကို အထင်ကြီးရာ ရောက်ပြီး မယဉ်ကျေးဘူးလို့ သတ်မှတ်ပါတယ်။
ဟုတ်/မဟုတ် ဖြေဆိုခြင်း (はい/いいえ):
မေးခွန်းကို “ဟုတ်ပါတယ်” လို့ဖြေချင်ရင် ဝါကျအစမှာ 「はい」 ကိုသုံးပါတယ်။
“မဟုတ်ပါဘူး” လို့ ငြင်းချင်ရင်တော့ 「いいえ」 ကိုသုံးပြီး၊ ဝါကျအဆုံးကို 「〜じゃ ありません」 (ja arimasen) နဲ့ အဆုံးသတ်ရပါတယ်။
ဒုတိယဥပမာကို ကြည့်ပါ။
Reibun: ミラーさんは がくせいですか。(Miraa-san wa gakusei desu ka?) အဖြေ: いいえ、がくせいじゃ ありません。(Iie, gakusei ja arimasen.) (အဓိပ္ပာယ်: မစ္စတာမီလာက ကျောင်းသားလား။ … မဟုတ်ပါဘူး၊ ကျောင်းသား မဟုတ်ပါဘူး။)
တခါတလေမှာ “မဟုတ်ဘူး” လို့ပြောပြီးတာနဲ့ အဖြေမှန်ကိုပါ တစ်ခါတည်း ပြောပြဖို့ လိုပါတယ်။
Reibun: ワンさんは ぎんこういんですか。(Wan-san wa ginkouin desu ka?) အဖြေ: いいえ、ぎんこういんじゃ ありません。いしゃです。(Iie, ginkouin ja arimasen. Isha desu.) (အဓိပ္ပာယ်: မစ္စတာဝမ်က ဘဏ်ဝန်ထမ်းလား။ … မဟုတ်ပါဘူး၊ ဘဏ်ဝန်ထမ်း မဟုတ်ပါဘူး။ ဆရာဝန်ဖြစ်ပါတယ်။)
ဒီမှာဆိုရင် 「いいえ」 နဲ့ အရင်ငြင်းပြီး၊ အဖြေမှန်ဖြစ်တဲ့ 「いしゃです」 (ဆရာဝန်ဖြစ်ပါတယ်) ဆိုပြီး ထပ်ဖြည့်ပေးသွားတာကို တွေ့ရပါမယ်။
လူတစ်ယောက်ရဲ့ နာမည်ကို မသိလို့ မေးတဲ့အခါမှာ ပုံမှန်အားဖြင့် 「だれ」(dare) ကိုသုံးလို့ရပေမယ့်၊ ကိုယ့်ထက် အသက်ကြီးသူ၊ ရာထူးကြီးသူ ဒါမှမဟုတ် မရင်းနှီးတဲ့သူတွေကို မေးတဲ့အခါ ပိုယဉ်ကျေးတဲ့ 「どなた」(donata) ကို သုံးသင့်ပါတယ်။
Reibun: あの かたは どなたですか。(Ano kata wa donata desu ka?) အဖြေ: ワットさんです。さくらだいがくの せんせいです。(Watto-san desu. Sakura daigaku no sensei desu.) (အဓိပ္ပာယ်: ဟိုပုဂ္ဂိုလ်က ဘယ်သူပါလဲ။ … မစ္စတာဝပ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဆากุระ တက္ကသိုလ်ရဲ့ ဆရာ ဖြစ်ပါတယ်။)
あの かた (ano kata): “ဟိုလူ” လို့ပြောတဲ့ 「あの ひと」(ano hito) ထက် ပိုယဉ်ကျေးတဲ့ အသုံးပါ။
Particle 「の」(no): ဒီနေရာက 「の」 က ပိုင်ဆိုင်မှုကိုပြတဲ့ “ရဲ့” ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပါ။ さくらだいがくのせんせい ဆိုတော့ “Sakura University’s teacher” (ဆากุระတက္ကသိုလ်ရဲ့ ဆရာ) လို့ ဆိုလိုတာပါ။
တစ်ယောက်ယောက်အကြောင်း ပြောပြီးတဲ့အခါ နောက်တစ်ယောက်ကလည်း အတူတူပဲလားလို့ မေးချင်တဲ့အခါ 「も」(mo) ကို သုံးပါတယ်။ 「も」 က “also/too” (လည်းပဲ) လို့ အဓိပ္ပာယ်ရပါတယ်။
Reibun: カリナさんも かいしゃいんですか。(Karina-san mo kaishain desu ka?) အဖြေ: いいえ、カリナさんは がくせいです。(Iie, Karina-san wa gakusei desu.) (အဓိပ္ပာယ်: ကာရီနာကလည်း ကုမ္ပဏီဝန်ထမ်းလား။ … မဟုတ်ပါဘူး၊ ကာရီနာက ကျောင်းသူပါ။)
〜ちゃん (chan): ကလေးတွေရဲ့ နာမည်နောက်မှာ ထည့်ခေါ်တဲ့ ချစ်စနိုးအသုံးအနှုန်းပါ။ မိန်းကလေးတွေနဲ့ ရင်းနှီးတဲ့ သူငယ်ချင်းတွေကိုလည်း ခေါ်ဝေါ်လေ့ရှိပါတယ်။
何歳 (なんさい – nansai): “အသက်ဘယ်လောက်လဲ” လို့ မေးတဲ့ မေးခွန်းစကားလုံးပါ။
Reibun: テレーザちゃんは なんさいですか。(Tereeza-chan wa nansai desu ka?) အဖြေ: ９さいです。(Kyuu-sai desu.) (အဓိပ္ပာယ်: ထရီဇာလေးက အသက်ဘယ်လောက်ရှိပြီလဲ။ … ၉ နှစ် ပါ။)