ကျောင်းသားတို့မေးထားတဲ့ ဝါကျလေးကြောင်းက Minna no Nihongo သင်ခန်းစာ (၁) ရဲ့ အဓိက grammar အနှစ်ချုပ်တွေပါပဲ။ ဒီလေးကြောင်းကို သေချာနားလည်သွားရင် ဂျပန်စာရဲ့ အခြေခံအကျဆုံး ဝါကျတည်ဆောက်ပုံတွေကို ကျွမ်းကျင်သွားမှာပါ။
ဆရာက ဝါကျတစ်ကြောင်းချင်းစီကို အသေးစိတ်ခွဲခြမ်းပြီး ရှင်းပြပေးပါ့မယ်။
ဒီဝါကျလေးကြောင်းက ဂျပန်ဘာသာစကားမှာ အခြေခံအကျဆုံး လုပ်ဆောင်ချက် (၄) ခုကို ကိုယ်စားပြုပါတယ်။
ဟုတ်မှန်ကြောင်း ပြောဆိုခြင်း (Affirmative)
မဟုတ်ကြောင်း ပြောဆိုခြင်း (Negative)
မေးခွန်းမေးခြင်း (Interrogative)
အတူတူဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခြင်း (Agreement/Inclusion)
わたしは マイク．ミラーです。 (ဟုတ်မှန်ကြောင်း ပြောဆိုခြင်း)အဓိပ္ပာယ်: ကျွန်တော်က မိုက်မီလာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရှင်းလင်းချက်: ဒါက ဂျပန်စာရဲ့ အခြေခံအကျဆုံး အတည်ပြုဝါကျ (Affirmative Sentence) တည်ဆောက်ပုံပါ။
ပုံစံ: Noun 1 は Noun 2 です。 (N1 က N2 ဖြစ်ပါတယ်)
わたし (N1): ဝါကျရဲ့ အဓိကအကြောင်းအရာ (Topic) ဖြစ်ပါတယ်။
は (wa): Topic ကို ညွှန်ပြတဲ့ particle ပါ။ “….ကတော့” လို့ အဓိပ္ပာယ်ရပါတယ်။
マイク・ミラー (N2): Topic (わたし) နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အချက်အလက်ပါ။
です (desu): ဝါကျကို ယဉ်ကျေးစွာ အဆုံးသတ်ပေးတဲ့ စကားလုံးဖြစ်ပြီး N1 က N2 ဖြစ်ကြောင်း အတည်ပြုပေးပါတယ်။
サントスさんは がくせいじゃ ありません。 (မဟုတ်ကြောင်း ပြောဆိုခြင်း)
အဓိပ္ပာယ်: မစ္စတာဆန်းတို့စ်က ကျောင်းသား မဟုတ်ပါဘူး။
ရှင်းလင်းချက်: ဒါက အပေါ်ကဝါကျရဲ့ အငြင်းဝါကျ (Negative Sentence) ပုံစံပါ။
ပုံစံ: Noun 1 は Noun 2 じゃ ありません。 (N1 က N2 မဟုတ်ပါဘူး)
です ရဲ့နေရာမှာ じゃ ありません ကို အစားထိုးလိုက်ရုံပါပဲ။
じゃ ありません (ja arimasen) က “မဟုတ်ဘူး” လို့ အဓိပ္ပာယ်ရတဲ့ အငြင်းစကားစုပါ။
ဆရာ့ရဲ့ အထူးမှတ်ချက် (じゃ vs では)
ကျောင်းသားတို့ မှတ်ထားသလိုပါပဲ၊ じゃ နေရာမှာ では ကိုလည်း သုံးနိုင်ပါတယ်။
じゃ ありません က နေ့စဉ်စကားပြော (Spoken Language) မှာ အသုံးများပြီး ပိုပြီး ပေါ့ပေါ့ပါးပါးနိုင်ပါတယ်။
では ありません ကတော့ ပိုပြီး တရားဝင်ဆန်ပါတယ် (Formal)။ စာရေးတဲ့အခါ (Written Language) နဲ့ အလွန်ယဉ်ကျေးစွာ ပြောဆိုရမယ့် အခြေအနေတွေမှာ သုံးပါတယ်။ နှစ်ခုလုံးရဲ့ အဓိပ္ပာယ်က အတူတူပါပဲ။
ミラーさんは かいしゃいんですか。 (မေးခွန်းမေးခြင်း)
အဓိပ္ပာယ်: မစ္စတာမီလာက ကုမ္ပဏီဝန်ထမ်းလား။
ရှင်းလင်းချက်: ဂျပန်စာမှာ မေးခွန်းလုပ်ရတာ အရမ်းလွယ်ပါတယ်။
ပုံစံ: Noun 1 は Noun 2 ですか。 (N1 က N2 လား။)
အတည်ပြုဝါကျ です ရဲ့နောက်မှာ မေးခွန်း particle か ကို ပေါင်းထည့်လိုက်ရုံပါပဲ။ အင်္ဂလိပ်စာလို စကားလုံးနေရာတွေ ပြောင်းစရာမလိုပါဘူး။
か ကိုထည့်လိုက်တာနဲ့ အဲ့ဒီဝါကျဟာ မေးခွန်းဖြစ်သွားပြီး အဆုံးမှာ အသံကို အနည်းငယ်မြှင့်ပြီး ပြောလေ့ရှိပါတယ်။
サントスさんも かいしゃいんです。 (အတူတူဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခြင်း)
အဓိပ္ပာယ်: မစ္စတာဆန်းတို့စ်ကလည်း ကုမ္ပဏီဝန်ထမ်း ဖြစ်ပါတယ်။
ရှင်းလင်းချက်: ဒီဝါကျမှာ အရေးအကြီးဆုံးက particle も ပါ။
ပုံစံ: Noun 1 も Noun 2 です。 (N1 ကလည်း N2 ဖြစ်ပါတယ်)
も (mo) ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်က “လည်းပဲ / also / too” ဖြစ်ပါတယ်။
ဘယ်အချိန်မှာသုံးလဲ? အရင်ပြောခဲ့တဲ့ Topic (ဥပမာ- မီလာ) ရဲ့ အခြေအနေနဲ့ အခုပြောမယ့် Topic အသစ် (ဆန်းတို့စ်) ရဲ့ အခြေအနေက အတူတူဖြစ်နေတဲ့အခါမှာ particle は ရဲ့နေရာမှာ も ကို အစားထိုးသုံးပါတယ်။
ဥပမာ:
ミラーさんは かいしゃいんです。(မီလာက ကုမ္ပဏီဝန်ထမ်းပါ)
サントスさんも かいしゃいんです。(ဆန်းတို့စ်ကလည်း ကုမ္ပဏီဝန်ထမ်းပါ)
| လုပ်ဆောင်ချက် (Function) | ဝါကျတည်ဆောက်ပုံ (Structure) | အဓိကအချက် (Key Point) |
| အတည်ပြု (Affirmative) | N1 は N2 です。 |
です ဖြင့် အဆုံးသတ်သည်။ |
| အငြင်း (Negative) | N1 は N2 じゃ ありません。 |
じゃ ありません ဖြင့် အဆုံးသတ်သည်။ |
| မေးခွန်း (Question) | N1 は N2 ですか。 |
か ကို အဆုံးမှာ ပေါင်းထည့်သည်။ |
| အတူတူဖြစ်ခြင်း (Inclusion) | N1 も N2 です。 |
は နေရာတွင် も ကို အစားထိုးသည်။ |
ဒီအခြေခံပုံစံ (၄) မျိုးက ဂျပန်စာရဲ့ အုတ်မြစ်ပါပဲ။ ဒီပုံစံတွေကိုသုံးပြီး ကိုယ်ပိုင်နာမည်၊ အလုပ်အကိုင်တွေနဲ့ ဝါကျတွေ အများကြီးတည်ဆောက်ပြီး လေ့ကျင့်ကြည့်ပါ။ မကြာခင်မှာ ကျွမ်းကျင်သွားမှာပါ။ 頑張ってください！